Navision, Dynamics Nav ve Business Central Aynı Ürünler mi?
Son ismi ile Dynamics 365 Business Central, Microsoft’un ERP pazarına giriş yaptığı dönemlere denk gelen 2002 yılında portföyüne kattığı Kurumsal Kaynak Planlama Yazılımıdır.
O yıllarda ürünün adı Navision’dı ve tüm dünyada Navision olarak anılıyordu, gerçi halen uzun süredir bu işi yapan herkes Navision demeye devam ediyor. Sunum yaparken Business Central yerine Navision diyerek ürünü anlatmaya çalışıyorum, yavaş yavaş biz de bu duruma alışacağız sanırım.
2005 yılında Navision ile tanışma fırsatım oldu. O yıllarda ticari paket programlar ile çok haşır neşirdim. Navision’da ilk dikkatimi çeken ve bir türlü bünyemin kabul edemediği Ters Kayıt işlemiydi. Muhasebeleştirilmiş kayıtlar silinemiyor, mutlaka başka bir işlem yapıp tersi alınıyordu. Tabi o yıllarda bunu anlamam epey güç oldu, bünye de zamanla bu duruma alıştı. 2021 yılına geldiğimizde bu kayıt silememe ve ters kayıt ile düzeltme yapma işi Türkiye’de halen çoğu müşteri, kullanıcı ve muhasebe departmanı çalışanına garip gelse de, zaman içerisinde Navision hatırı sayılır bir müşteri portföyüne bu ön yargılara rağmen erişti.
Navision’ın açık kodlu yapısı, müşteri portföyünün gelişmesinde büyük rol oynuyor, aynı zamanda esnek yapısı da işletmenizin süreçlerine göre Navision’ı yapılandırmanıza yardımcı oluyor.
Microsoft alımı yaptığı 2002 yılından 3 yıl sonra, 2005 yılında, bu sefer Navision’ın adını, iş çözümleri grubu olan Dynamics çatısı altına Dynamics Nav olarak taşıdı. Yani bizim Navision 3 yıl sonra kendisini Dynamics Nav olarak buldu. Bildiğiniz gibi Microsoft’un elinde Navision ile birlikte toplam 4 ERP bulunuyor. Özellikle bu 2005 – 2015 yılları arasında herkes de genel beklenti, Microsoft bu 4 ERP’yi birleştirecek, tek ERP yapacak, adı da Dynamics olarak gibi efsaneler dolaştı durdu. O dönemlerde gittiğimiz her sunumda “birleşeceklermiş, biz birleşince alalım, şimdi alıp ileride bir de birleşmeyle uğraşmayalım” cümleleriyle rakiplere çok satış verdiğimiz oldu. Bir de “ne anlar Microsoft ERP’den, gitsin işletim sistemi, ofis satsın” diyen grup vardı, gerçi onlar halen varlar ama, en azından o grubun sesi uzunca süredir artık pek çıkmaz oldu.
Bizim Navision, Dynamics Nav’a dönüştükten sonra, Microsoft yatırımlarına hızla devam etti, ürünü sürekli yeniledi, teknolojik olarak ileriye taşıdı. 5.00 sürümünden sonra çıkan Dynamics Nav 2009 sürümü ile birlikte Rol Merkezli yapıya geçildi. Bu yapıda artık klasik ara yüz ve rol merkezli ara yüz hibrit olarak kullanıldı. Sanırım burada kullanıcıları pek korkutmak istemediler, çünkü klasik ara yüz ile rol merkezi ara yüzü tamamen birbirinden farklıydı. Tabi o dönemler biz danışmanlar ve yazılım ekibi için bir hayli zor geçti. Yeni teknoloji her zaman yeni şeyler öğrenmeye zorladığı için, aynı zamanda alışkanlıkları yok ettiğinden Microsoft teknik ekibinin kulakları epey çınlamıştır diye tahmin ediyorum.
Navision, Dynamics Nav 2009 ile birlikte gösterdiği teknolojik ilerlemeyi, 2013 sürümüyle bir adım daha öteye taşıdı. Bu gelişme artık ürünün web tabanlı olarak da çalışabiliyor olmasıydı. Biliyorum bu çok komik ama, ürünün web tabanlı hale gelmesi için epey çalışıldı. 2013 sürümünden sonra 2018 sürümüne kadar Rol Merkezi bazında ve web tabanlı kullanım sürekli geliştirildi.
2018 yılına gelindiğinde, Microsoft yine bir değişim içerisindeyken, bulut yatırımlarını üst seviyeye çıkardığı dönemlerde, ürünün adını yine dayanamayarak 😊 Dynamics Nav’dan, Dynamics 365 Business Central’a çevirdi. Navision, teknik olarak, 2002 yılından bu tarafa yapılan en büyük değişikliğe Business Central ile uğradı. Microsoft artık Navision programlama kodu C/Side yerine, Microsoft Visual Studio Code’a geçtiğini ve programlama dili olarak da AL dilini kullanacağını duyurdu.
Business Central’ın 14 sürümü de, 2009 sürümü gibi hibrit bir yöntemle Rol Merkezi + Web Tabanlı olarak yayınlandı. Burası önemli, Microsoft’un bulut yatırımları hızla devam ederken, Microsoft Navision’ı artık bulutta kiralanabilir, işletmelerin boyutlarına göre rahatça ölçeklenebilir, sunucu yatırımı yapmaya gerek olmayan bir yapıya doğru götürmeye çalışıyordu. Haliyle bulutta çalışan bir ürünün de tamamen web tabanlı olması gerekiyordu. Bu nedenle Business Central’ın 14 sürümü hem rol merkezi hem de web tabanlı olarak kullanılabiliyordu.
Business Central’ın 14 den sonra, 15, 16, 17, 18 sürümleri yayınlandı. Ekim 2021 döneminde de 19 sürümü yayınlanacak. Business Central teknolojik olarak tamamen web tabanlı, mobil cihazlarda çalışabiliyor. Makine öğrenimi, yapay zeka teknolojilerini de içerisinde barındırıyor.
Business Central programlama dilini değiştirdiği için, önceki sürümlerde yapılan tüm modüllerin ve ek çözümlerin yeni AL dilinde yazılması gerekliliği doğdu. Bu durumda iş ortakları ciddi oranda zorluyor. Artık bulut üzerinde ürünlerinizi kiralamak istiyorsanız tüm çözümlerinizi AppSource üzerinde yayınlama şartı var, bu nedenle çözümleri hem AL dilinde yazmanız hem de Microsoft’un yaptığı bir dizi testi geçmeniz şart.
Navapp olarak tüm çözümlerimizi Business Central üzerinde çalışır duruma getirdik, bu konuda bir endişemiz bulunmuyor tüm çözümlerimiz Business Central’ın 14 sürümünden itibaren tüm sürümlerinde çalışabilir durumda.
Peki Navision, Dynamics Nav ve Business Central aynı ürünler mi? Aslında hem evet, hem hayır. Aslında evet, çünkü Navision sürekli kendini yenileyerek, teknolojik olarak üst seviyeye çıkarak önce Dynamics Nav’a ardından, Business Central’a dönüştü. Son sürüm Business Central, Navision’dan aldığı mirası çok güzel kullanıp meşaleyi sürekli ileriye taşıyor.
Aslında hayır, çünkü Business Central ile Navision’a kısaca göz atsanız bu iki ürünün aynı ürünler olduğunu düşünmezsiniz, teknolojisi de çok farklı. Hatta gören hiç kimse bu iki ürünün aynı ürünler olduğuna ikna olmaz.
Aşağıya Navision ve Business Central ara yüzleri bırakıyorum, sizce bu iki ürün aynı ürünler mi?
Navision
Dynamics 365 Business Central
Proje Yöneticisi | Navapp